224197233Psychoza jest zaburzeniem złożonym, a głównymi objawami są urojenia, iluzje oraz omamy. W przypadku paranoi, która jest przewlekłą psychozą, przeważają urojenia. Diagnozuje się ją, jeśli objawy występują minimum 3 miesiące. Dotyka zazwyczaj osób pomiędzy 35 a 45 rokiem życia. Częściej dotyczy kobiet i mieszkańców dużych aglomeracji. Zazwyczaj nie zaburza w znacznym stopniu funkcjonowania w środowisku.
Objawia się występowaniem urojeń paranoicznych. Są one ze sobą powiązane, wykazują konsekwencje oraz tworzą jasno określony system. Przesłanki ich powstania są fałszywe, jednak głęboko zakorzeniają się w umyśle chorego i stają się niekorygowalne.
Podział paranoi pod względem treści jest adekwatne do rodzaju urojeń. Treści myśli mogą być zatem:
- prześladowcze – głębokie przekonanie o zagrożeniu, jakie dla chorego stwarza jego środowisko, a także osoby bliskie. Są najczęstszymi zaburzeniami w tej grupie
- ksobne – to odnoszenie do siebie przypadkowych rozmów, gestów i spojrzeń, interpretowanych zazwyczaj w sposób negatywny
- owładnięcia – przekonanie, że cały organizm jest owładnięty przez siłę wyższą lub przez innego człowieka, co w konsekwencji rodzi przekonanie o braku kontroli nad życiem
- oddziaływania – przekonanie o oddziaływaniu na życie i decyzje chorego siły wyższej
- wielkościowe – przeświadczenie chorego o swojej wyjątkowości, silne fizycznej i umiejętnościach
- posłannictwa
- niewiary małżeńskiej – głębokie przekonanie o zdradzie współmałżonka/ki lub partnera
- hipochondryczne – pewność choroby, a w konsekwencji ciągłe jej poszukiwanie
Leczenie opiera się na:
- psychoterapii
- psychoedukacji
- farmakoterapii